De schans van Valdez

In de dorpskern van het “oude” Leiderdorp lag tijdens het beleg van Leiden een belangrijke Spaanse schans. Deze grootste van alle 21 schansen rondom de stad diende als hoofdkwartier te velde van de Spaanse legeraanvoerder Don Francisco de Valdez. Aan de hand van de gedetailleerde historische kaart van de bouwmeester in Spaanse dienst, Bilhamer, bespreken we de bouw, de ligging, de afmetingen en andere wetenswaardigheden van deze schans.

Er is niet veel bekend over wat zich in de grote schans van Valdez afspeelde. Meer is er bekend over wat rondom die schans gebeurde, zowel in het gebied er omheen als in de jaren er omheen. In de lezing belichten we de situatie in en om Leiderdorp vlak voor de komst van de Spanjaarden (oktober 1573) en tijdens hun eerste beleg van Leiden. Vervolgens het tussentijdse vertrek (maart 1574) en de terugkeer (mei 1574) van de Spanjaarden, hun onderhandelingen vanuit Leiderdorp met Leiden tijdens het tweede beleg en de noodzakelijke herstelwerkzaamheden na hun definitieve aftocht (oktober 1574). Wat was de militaire strategie die Valdez vanuit zijn Leiderdorpse hoofdkwartier volgde? Is het belegerde Leiden aan een Spaanse bestorming ontkomen door toedoen van Valdez’ geliefde Magdalena Moons?